Amerika’dan özgürlük dersi / Dünya / Radikal İnternet
28/03/2011 6:27
KTÜ’de dağıtılan Erdoğan karikatürlerinin izini süren savcılık, ABD’den teknik yardım istedi. ABD, ‘fikir özgürlüğüdür’ deyip yardım etmedi.
Amerika’dan özgürlük dersi
Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde (KTÜ) geçen yıl dağıtılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan karikatürleri izini süren Trabzon Cumhuriyet Savcılığı, dijital takip için ABD’den yardım istedi. ABD ise ‘fikir özgürlüğünün’ kendi ülkelerinde ‘asli haklardan’ biri olduğunu vurgulayıp ‘Size yardım edersek bu hakkı ihlal etmiş oluruz’ diyerek yardım isteğini geri çevirdi.
KTÜ Kanuni Kampusu’nda geçen yılın sonlarına doğru Erdoğan’ın yüz portresi üzerine domuz resmi yerleştirilmiş karikatürler bulundu. Karikatürlerle birlikte dağıtılan bildirilerin üzerinde ’gmail’ uzantılı bir e-posta adresi vardı. Trabzon Cumhuriyet Savcılığı, karikatürleri çizip, dağıtanları bulmak için harekete geçti. Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne yazı gönderip, e-posta adreslerinin IP numaralarının belirlenmesi için ABD Adalet Bakanlığı’ndan yardım isteminde bulunulmasını istedi.
ABD’den yardım istendi
Savcılığın yazısında şöyle deniliyordu: ‘(…) şüphelilerin tespiti için suçun konusu olan kâğıt parçalarının üzerinde yazılı e-posta adresini kullananların IP numaralarının tespiti gerekmektedir. (…) Türkiye Cumhuriyeti ile ABD arasında akdedilmiş olan ’Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Antlaşması’ hükümlerine uygun olarak istenilen hususların yerine getirilmesi durumunda hızlı bir yargılama sürecine girilecek ve adaletin yerine getirilmesine büyük katkıda bulunulacaktır.’
‘Yardım edemeyiz’
ABD Adalet Bakanlığı’ysa yardım isteğini şu yazıyla geri çevirdi: ‘Bu yardım talebini yerine getiremeyeceğimizi bildirmekten üzüntü duymaktayız. Çünkü hakaret soruşturmasına temel alınan bu talep ABD Anayasası tarafından korunan ve asli haklar kabul edilen konuşma özgürlüğü ilkelerini töhmet altında bırakmaktadır. Anayasamızda konuşma özgürlüğünün korunmasına dair kısıtlamalar vardır. Örneğin konuşmanın yakın şiddeti kışkırtması gibi. Bu olaydaki durumsa anayasal korunma altındadır. Bu talebin yerine getirilmesinin asli hakları ihlal edeceği sonucuna varmak durumundayız. İstediğiniz delili sağlayamamıza rağmen güçlü ikili ilişkilerimiz diğer taleplerin başarılı bir şekilde yerine getirilmesinde iyiye işarettir.’
Ülkelere göre değişebilir
İstanbul Üniversitesi’nden ceza hukuku uzmanı Prof. Dr. Ersan Şen durumu şöyle yorumladı: ‘Basın ve fikir açıklama hürriyetinin korunması ülkeler arasında toplumların sosyolojik yapılarına göre değişebilir. Türkiye’de de basın ve fikir açıklama hürriyetinin; kişilik haklarına alenen saldırı, insanları cebir ve şiddete tahrik, insanlar arasında ayrımcılığa neden olma gibi bazı istisnaları var. Mümkün olduğu kadar Ceza Kanunu’nun basın ve fikir açıklama hürriyetine müdahale etmemesi gerekir.’
Karikatür çizen cezayı alır
ABD, karikatürü ‘fikir özgürlüğü’ kapsamında sayarken Türkiye’de karikatüristler yıllardır davalarla boğuşuyor.
Başbakan Erdoğan’ın kafasını bir köpek figürünün üzerine çizen İngiliz karikatürist Michael Dickinson, 425 gün hapis cezasına çarptırılmıştı.
Kocaeli’ndeki açık hava panolarıyla ilgili bir karikatür nedeniyle Özgür Kocaeli gazetesi çizeri Muhammet Şengöz 11 ay 20 gün hapis cezası aldı. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen’in bir karikatürünü Facebook’ta yayımlayan bir öğrenciye 11 ay hapis cezası verildi.
Penguen, Leman, Uykusuz gibi mizah dergileri de özellikle Erdoğan karikatürleri nedeniyle yargılanıyor.