1 Ocak 2009 itibarı ile Türkiye’de Erişim Engelleme İstatistikleri
[Blog Haber: Yaman Akdeniz]
5651 Sayılı Kanun Kasım 2007’de yürürlüğe girdiğinden beri bazı web siteleri mahkemeler ve TİB tarafından verilen idari engelleme kararları ile erişime kapatılmıştır, ve kapatılmaya devam edilmektedir. TİB verilerine göre, 1 Ocak 2009’a kadar Türkiye’de 5651 Sayılı Kanun hükümlerine göre erişime kapatılan web sitesi sayısı 1475’dir. Bu web sitelerinden 280’i (19%) mahkeme kararıyla engellenirken çoğunluk, 1195 site (81%) TİB tarafından verilen idari kararlarla erişime engellenmiştir.
1 Ocak 2009’a kadar verilen 280 mahkeme kararının gerekçelerine göre, 38 web sitesi müstehcenlik (TCK madde 226), 5 web sitesi çocukların cinsel istismarı (TCK, madde 103/1), 17 web sitesi kumar (TCK, madde 228), 3 web sitesi müşterek bahis suçlarıyla ilgili içerik taşıdıklarından, 50 web sitesi de Atatürk aleyhine işlenen (25.7.1951 tarih ve 5816 sayılı Kanun) suçlarla ilgili olarak erişime engellenmiş bulunmaktadır. Bu 50 siteyle ilgili kararlardan 32’si aslında ülkenin farklı yerlerindeki mahkemeler tarafından 18 web sitesi hakkında olup, (çoğunluğu da YouTube’dan kaynaklanan) yinelenerek verilen kararlardır.
Bunlardan başka 2 web sitesi fuhuş (TCK, madde 227) ve bir web sitesi de uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma (TCK, madde 190) suçlarından dolayı erişime engellenmiştir. 164 web sitesine erişim 5651 Sayılı Kanun kapsamı dışında kalan gerekçelerle mahkemeler tarafından engellenmiş ancak TİB bu kararların ayrıntılı bir dökümünü vermemiştir. Bununla birlikte, anlaşıldığı kadarıyla TİB 8. maddedeki katalog suçlarıyla ilgisi olmasa da erişim engelleme kararlarını yerine getirmektedir.
1 Ocak 2009’a kadar TİB tarafından verilmiş 1195 idari engelleme kararının çoğunluğunu 583 karar ile çocukların cinsel istismarı (TCK, madde 103/1) oluşturmaktadır. Bu suçu diğer suçlar şu şekilde takip etmektedir: 476 müstehcenlik (TCK, madde 103/1), 69 kumar siteleri (TCK, madde 228), 52 futbol ve diğer sporlarla ilgili müşterek bahis web siteleri (5728 sayılı Kanun, madde 256), 11 fuhuşla ilgili site (TCK, madde 227), 2 Atatürk aleyhine işlenen suç (25.7.1952 tarih ve 5728 sayılı Kanun), bir site uyuşturucu / uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma (TCK, madde 190), ve bir de intiharı teşvik ve kolaylaştırma (TCK, madde 84).
Engelleme bağlamında bazı siteler DNS üzerinden engellenirken bazıları da hem DNS hem IP adresiyle engellenmiştir. TİB istatistiklerine göre, 1 Ocak 2009 tarihine kadar 1144 web sitesi adresine ilaveten ilintili olduğu engelleme kararına göre 331 de IP adresi engellenmiştir.
Şekil: Türkiye’de 1 Ocak 2009’a Kadar Verilen Erişim Engelleme Kararları
Madde 8(1)(a)(1): intiharı teşvik ve kolaylaştırma (TCK, madde 84); Madde 8(1)(a)(2): çocukların cinsel istismarı (TCK, madde 103/1); Madde 8(1)(a)(3): uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma (TCK, madde 190); Madde 8(1)(a)(4): sağlık için tehlikeli madde sağlanması (TCK, madde 194); Madde 8(1)(a)(5): müstehcenlik (TCK, madde 226); Madde 8(1)(a)(6): fuhuş (TCK, madde 227); Madde 8(1)(a)(7): kumar (TCK, madde 228); Madde 8(1)(b): Atatürk aleyhine işlenen suçlar (25.7.1952 tarih ve 5728 sayılı Kanun); ve futbol ve diğer sporlarla ilgili müşterek bahis (5728 sayılı Kanun, madde 256).
Guvenliweb.org.tr tarafından her ay yayımlanan istatistiklere buradan ulaşmak mümkün
Yaman Akdeniz ve Kerem Altıparmak tarafından yazılan İnternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktır: Türkiye’de İnternet İçerik Düzenlemesi ve Sansüre İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme başlıklı kitapta Türkiye’de İnternet’teki içeriğin yasal düzenlenmesi ve sansür konularında bir durum değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada, İnternet’teki içeriğin yasal düzenlenmesi konusundaki diğer girişimlerin yanısıra yeni çıkarılan ve kısaca “5651 Sayılı Kanun” diye anılan “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ve onunla ilintili düzenlemeler de eleştirel açıdan değerlendirilmiştir. Kitap, mevcut düzenleme sistemlerinin nasıl işlediğini ve ağırlıklı olarak Türk yargısının yetki alanı dışında bulunan web sitelerine erişimin mahkeme ve idari erişim engelleme kararlarıyla nasıl engellendiğini örnekler vererek incelemiştir. Bu incelemede 5651 Sayılı Kanun’un uygulanmasıyla ilintili olduğu ölçüde “Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı”nın (“TİB”) ve onun yasadışı etkinlikleri izleyen “İnternet Bilgi İhbar Merkezi”nin kuruluş ve işleyişi de değerlendirilmiştir. Çalışmada bu yeni düzenlemenin kapsamı dışında kalan erişim engelleme kararları da ele alınmıştır.