Sansür: gabile ve hadigayri’ye erişim engellendi!
03 Ekim 2009 Cumartesi günü Türkiye Zynga.com’a ve dolayısı ile bu şirketin populer oyunu Farmville’e Facebook üzerinden erişim engellenmesi ile sarsıldı. Protestolardan sonra Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından alınan 02/10/2009 tarih ve 421.02.02.2009-272446 nolu İdari Tedbir kararı dün akşam saatlarinde kaldırıldı.
Bir çok haber sitesine bu konu haber olurken ve konu ile ilgili tartışmalar Facebook ve FriendFeed üzerinden devam ederken KAOS GL Türkiye’den 225.000 üye sayısı olan hadigayri.com, gabile.com, ve shemaleturk sitelerinin, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından haber verilmeden kapatıldığı haberini verdi (Barış Sulu, Cumartesi, 3 Ekim, 2009).
Detayları aşağıda belirtilen erişim engelleme kararı maalesef şimdilik medyaya yansımadı. O bakımdan bu idari tedbir amaçlı olarak res’en TIB tarafından alınan bu kararın duyulması amacı ile bu makaleyi hazırladım. (Doç. Dr. Yaman Akdeniz)
KAOS GL’nin haberine göre Gabile, Hadigayri, Shemaleturk siteleri klikleyince şu uyarı yazısı çıkıyor:
‘5651 sayılı yasa uyarınca katalog suçlar kapsamında yapılan teknik inceleme ve hukuksal değerlendirme sonucunda; bu internet sitesi hakkında Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının 02/10/2009 tarih ve 421.02.02.2009-272446 nolu kararı gereğince İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır.
Konuyla ilgili hadigayri.com yetkililerinin açıklamasında ““www.hadiGAYri.com pornografi içermeyen arkadaş arama, haber, forum, sohbet sitesidir. LGBTT bireylere yöneliktir. 18 yaşından küçüklerin üye olmasının yasak olduğu sitenin girişinde belirtilmiştir. Kapatılma aniden oldu ve bir bilgi tarafımıza gönderilmedi. Bu gibi durumlarda mail ile bir bilgi gönderileceğini zannediyorduk.”
www.gabile.com tarafından yapılan açıklamada: “Türkiye’nin iki büyük eşcinsel paylaşım ağı hakkında Bilgi Teknolojileri Kurumu, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı “İdari Tedbir” kararı almıştır. www.hadigayri.com ve www.gabile.com adlı sitelere erişim BTK Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından engellenmiştir. Adı anılan iki site Türkiye’nin en gelişmiş ve köklü eşcinsel sosyal paylaşım ağlarındandır. Bilindiği üzere içerikleri pornografi ve diğer sair suç unsurlarından uzak ve editörlerince titizlikle incelenen ekiplerce yönetilmektedir. Her iki ayrı sitede de hukuksal tüm alt yapı uygun olmakla birlikte, yasal uyarılar da bu sitelerin sayfalarında mevcuttur. Ayrıca, bu iki sitenin iletişim bölümlerinde irtibat bilgileri de bulunmaktadır. Tüm bunlara rağmen BTK, tespit ettiğini iddia ettiği uygunsuz içerik ve ahlaka aykırı eylemler ile ilgili yayından kaldırma talebi dahi iletmeden ve (kaldı ki editörlerce titizlikle incelenen bu sitelerde bu tür içeriğe de rastlanması düşük olasılıklı bir ihtimaldir), her hangi bir bilgi vermeden tamamen homofobik zihniyetin ürünü olan bir karara imza atmış, Türkiye’nin iki büyük paylaşım ağına İDARİ TEDBİR KARARI alarak erişimi durdurmuştur.”
KAOS GL haberinde adı anılan “iki site Türkiye’nin en gelişmiş ve köklü eşcinsel sosyal paylaşım ağlarındandır. Bilindiği üzere içerikleri pornografi ve diğer sair suç unsurlarından uzak ve editörlerince titizlikle incelenen ekiplerce yönetilmektedir” denmiştir. Her iki ayrı sitede de hukuksal tüm alt yapı uygun olmakla birlikte, yasal uyarılar da bu sitelerin sayfalarında mevcuttur. Ayrıca, bu iki sitenin iletişim bölümlerinde irtibat bilgileri de bulunmaktadır.
Doç. Dr. Yaman Akdeniz Görüş:
Bu siteler Türkiye’de, hosting Türkiye’de olmasa bile site yetkilileri Türkiye’de ve onlarla temasa geçmek mümkün. Bu sitelerin yöneticileri ile ben siteler erişime engellendikten sonra iletişimne geçtim. İletişim mümkünken erişim engelleme kararları sitelere neden tebliğ edilmemiş? İletişim imkanı varken idari tedbir kararını gerektiren içerikler hakkında neden TIB “uyar ve kaldır” modeline gitmeden bu sitelere erişimi engelledi?
Eğer bu kararlar müstehcenlik yüzünden alınmış ise o zaman bu siteler yurt içinde olduğu için TIB’in 24 saat içinde bir hâkimin onayına kendi kararını sunması ve hâkimin kararını en geç 24 saat içinde vermesi gerekir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir kararının TIB tarafından derhal kaldırması ve erişimin tekrardan sağlanması gerekir. Bu zorunluluk 30/11/2007 tarihli 26716 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK, Madde 14(1)’de var (idari tedbir olarak erişimin engellenmesi kararları).
07.10.2009 tarihinde öğrendiğime göre erişim engellemenin nedeni fuhuşa aracılık ve teşvik eden yazı ve görüntülerin yer almasıdır. Site sahiplerine TIB tarafından bu şekilde söylenmiş. TIB’le yapılan yazışmalar incelendiğinde karar gerekçesine rastlanmamıştır. Teknik inceleme ve hukuki değerlendirmeden bahsedilmiş fakat site sahiplerine bahsi geçen tedbir kararını gerektiren hukuki değerlendirme gönderilmemiştir.
TIB’in kararı 5651 numaralı kanunun 8(1)(a)(6) maddesine dayanarak, yani fuhuşa teşvik yüzünden verilmiştir. Fuhuşa teşvik Türk Ceza Kanunu’nun 227inci maddesi ile düzenlenmiştir. Mayıs 2009 itibarı ile (TIB’in o tairhten beri detaylı istatistik yayınlamadığına dikkat çekmek lazım) fuhuş şüphesi ile sadece 20 siteye res’en TIB tarafından erişim engellenmiştir. Yargı yolu ile erişime engellene fuhuş içerikli site sayısı da 5. TIB’in işlevselliği ile ilgili açıklık ver şeffaflık olmadığı için erişimine daha önce engellenen bu sitelerle gabile.com ve hadigayri.com sitelerinin içeriğini karşılaştırma lüksümüz yok. Fakat içerik olarak bu siteler istanbul.net ve yonja.com gibi arkadaşlık sitelerinden farklı değil. Aradaki fark erişime engellenen bu iki sitenin genel olarak LGBTler (lezbiyen, gay, biseksüel, travesti) tarafından kullanılması. Gerekçeli kararı görmeden daha sert dille TIB’i eleştirmek istemiyorum. Gerçi CNNTurk benim ağzımdan konuyu “rezalet” olarak değerlendirmiş bu yazıya atıf yaparak ama kendileri benimle temasa geçmediler, bunu da burada belirtmek isterim.
Gelişmeler oldukça yazıyı update edeceğim.