Radikal’den benim bilgi edinme hakkı kapsamında yaptığım bir karşılaştırmalı çalışma ile ilgili haber. Daha önce benzer bir çalışmayı Ingiltere Kraliçesinin Türkiye ziyareti ile ilgili yapmış ve o zaman hediyeleri Ingiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan öğrenmiştim.

Haberle ilgili detaylı bilgi de vermek istedim. Ayrıca hediyelerle ilgili Radikal’in haberinde yanlışlıklar var. Bunları da bu vesile ile düzeltiyorum:

1. Başbakanlık Bilgi edinme Hakkı Kanunu gereği cevap verme zorunluluğu olmasına rağmen cevap vermekten kaçındı! Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği cevap verdi ama bilgi vermekten nezaket kurallarından falan bahsedip kaçındı. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’da verilen cevap yerindedir dedi. Politik olarak Cumhurbaşkanlığı’nın cevabına sesini çıkarmadı.

2. ABD’den de bilgileri almak kolay olmadı. Onların Dışişleri Bakanlığı ilk verdikleri cevapta “talebimin karşılanamaycağı” ve “bana yardımcı olamayacakları” yönünde bir cevap geldi. Ayrıca gelen mektupta dosyanında bu işlemden sonra kapandığı söylendi.

3. Verilen cevap ABD Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ve uygulamasına aykırı olduğu için Washington D.C.’de bilgi edinme hakkı davalarında uzmanlaşmış Avukat arkadaşım David Sobel aracılığı ile 18 Aralık 2009 tarihinde District Court Of Columbia’da ABD Dışişleri Bakanlığı’na karşı bir dava açtım: Akdeniz vs. Department of State.

4. Dava dosyasından ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından ABD Bilgi Edinme Hakkı Yasası’nın açıkça ihlal edildiği ve haksız bir şekilde ellerinde bulunan bilgileri vermediklerini ileri sürdük. Hakimden derhal bu yanlışlığın giderilmesi ve istenilen bilgilerin mahkeme kararı ile tarafıma verilmesini talep ettik.

5. ABD Dışişleri Bakanlığı mahkemeye vermiş olduğu 2 Şubat 2010 tarihli dilekçede itirazlarımızın yersiz olduğunu ve Dışişleri Bakanlığı’nın kanuna aykırı hareket etmediğini ve görevini kanun kapsamı altında yerine getirdiklerini iddia ettiler.

6. Mahkemeye sunduğumuz ikinci dilekçede hakimden lehimize karar vermemizi talep ederken mahkemeye David Sobel tarafından hazırlanmış dilekçe ABD bilgi edinme hakkı hukuku uygulamarından örnekler sunarak Dışişleri Bakanlığı’nın vermiş olduğu cevabın kanuna aykırı bir hareket olduğunu detaylı bir şekilde ortaya koydu.

7. Bu dilekçeden sonra 11 Mart 2010 tarihinde Dışişleri Bakanlığı’ndan bir “uzlaşma teklifi” geldi ve istediğmiz bilgileri bulduklarını ve davaya devam etmemiz karşılığında 30 gün içinde istenen bilgileri tarafıma vereceklerini bildirdiler. Hakim karşısında bu uzlaşmayı belgeleyen bir JOINT STIPULATION 13 Mart günü imzalandı ve uzlaşma hakim kontrolünde yürürlüğe girdi.

8. 16 Nisan Cuma günü de Dışişleri Bakanlığı’ndan ilk başta vermiş olması gereken cevap geldi, ve dört sayfalık bilgi edinme hakkı kapsamında verilen cevapta hediyelerle ilgili bütün bilgiler verildi.

9. Aslında hediyelerin ne olduğu beni çok ilglendirmiyor. Beni ilgilendiren bilginin bir şekilde günışığına çıkması ve kamuoyunda bilgi edinme hakkı kanunun uygulaması konusundaki problemler hakkında farkındalık yaratmak.

10. Hediyelere gelince:

I. Başkan Obama tarafından Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a verilen hediyeler aşağıdakilerdir. Başkan Obama Sayın Gül’e değeri 2.000USD olarak açıklanan Pleksiglas kutu içinde özel baskı el yapımı Bonfire (şenlik ateşi) motifli bir cam biblo verirken Sayın Erdoğan için değeri 1.880USD olarak açıklanan bir Anayasa seti ve kutusu (The Constitution Chest) hediye etmiş. Toplamda da Nisan 2009 ziyareti sırasında 3.880USD’lik bir harcama ABD Başkanı tarafından yapılmış.

II. Başkan Obama’ya Nisan 2009 Ankara ziyareti sırasında Dışişleri Bakanlığı’ndan verilen bilgilere göre 4 tane hediye verilmiş.
Bu hediyelerden Başkan Obama’ya Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafında şahsen kıymetli iki kalemli bir set (Pewter Penlink Set with two pens) verilirken, ABD Dışişleri Bakanlığı kayıtlarına göre Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve eşi Sayın Hayrünissa Gül tarafından verilen hediyeler Başkan Obama’nın sağ kolu ve yardımcısı Reggie Love’a teslim edilmiş.

Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül tarafından Başkan Obama’ya Paşabahçe’nin “Gece” isimli vazosu (el imalatı mavi renkli camdan üretilmiş olup, üzerindeki rölyef desenlerin tümü el işçiliği ile platin yaldız kullanılarak yapılmıştır ve değeri 690TL dir: http://www.pasabahcemagazalari.com/store/productDetails.aspx?productID=9062&categoryID=682&s=1) ve Çeşm-i Bülbül motifli bir kase hediye edilmiştir.

Paşabahçe’nin Gece Vazosu

Ayrıca Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve eşi Sayın Hayrünissa Gül tarafından Başkan Obama’ya lale ve hançer motifli, fildişi ve pırlanta süslemeli kol düğmeleri (Cufflinks – tulip on front (white on black background) and gold dagger on bottom decorated with ivory and black diamonds) hediye edilmiştir.

Doç. Dr. Yaman Akdeniz

Obama’nın hediyelerini ABD açıkladı / Türkiye / Radikal İnternet:

ABD Başkanı Obama’nın geçen yıl Nisan ayında yaptığı Türkiye ziyaretinde Erdoğan ve Gül’e hediyeleri merak konusuydu.

19/04/2010 02:00

Obama’nın Gül ve Erdoğan’a verdiği hediyeleri Türkiye’den öğrenemeyen doçent, yanıtı sonunda ABD’den aldı: Gül’e cam biblo, Erdoğan’a cam kase

MESUT HASAN BENLİ (Arşivi)

ANKARA – ABD Başkanı Barack Obama’nın Türkiye ziyaretinde Başbakan Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e verdiği hediyeler ile Erdoğan ve Gül’ün Obama’ya verdiği hediyeler ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından açıklandı. Obama, Gül’e özel baskı el yapımı cam biblo, Erdoğan’a cam bir kase hediye etti.

ABD Başkanı Barack Hüseyin Obama’nın geçen yıl nisanda Türkiye’ye yaptığı ziyaret her yönüyle çok konuşuldu. Ancak liderlerin birbirlerine sundukları hediyelerin neler olduğu açıklanmadı. Çok sayıda kişi hediyeleri öğrenmek için büyük mücadele verirken, istenilen yanıtlara ulaşılamadı. ‘Bilgi Edinme Yasası’ kapsamında hediyeleri öğrenmek için hem Türk makamlarına hem ABD makamlarına başvuran Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yaman Akdeniz, hediyeleri 8 Ocak 2010 günü Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı’na resmen sordu.
Başbakanlık’tan yanıt verilmezken, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği şu yazıyı yolladı:

‘Devlet başkanlarının yabancı ülkeleri ziyaretleri sırasında muhataplarıyla hediye teatisinde bulunmaları bütün dünyada kabul gören yerleşik bir protokol kuralıdır. Söz konusu hediye teatisi devlet başkanlarının huzurunda ve iki ülkenin resmi protokol görevlileri arasında yapılmaktadır. Ancak, hediyelerin teatisinden sonra makul bir süre geçmeden kamuoyuna duyurulması milletlerarası nezaket kuralları ile bağdaşmayacağından, hediyelerin bu safhada kamuoyuna açıklanması uygun değildir.’

Akdeniz bu yanıt üzerine Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği’nin kararına itiraz ederek Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na başvurdu. Kurul, Akdeniz’e istenilen bilgilerin, ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında erişime açılması gereken bir bilgi veya veri niteliğinin bulunmadığını’ bildirdi.

ABD’de hukuk savaşı
Akdeniz’in başvurusuna ABD Dışişleri Bakanlığı da ‘Bu konuda size yardımcı olamayacağız’ yanıtını verdi. Akdeniz, bu yanıt üzerine, ABD Dışişleri Bakanlığı’na karşı dava açtı. Akdeniz, dava dilekçesinde, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından ABD Bilgi Edinme Hakkı Yasası’nın ‘açıkça ihlal edildiğini ve haksız bir şekilde ellerinde bulunan bilgileri vermediklerini’ belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı Akdeniz’in açtığı davanın yersiz olduğunu ve bakanlığın kanuna aykırı olarak hareket etmediğini öne sürdü. Akdeniz’in avukatının ‘bakanlığın hukuksuzluk yaptığı’ yönündeki karşı dilekçesi üzerine, Bakanlık davaya devam edilmemesi karşılığında uzlaşma önerdi.

İşte o hediyeler
Hakim huzurunda imzalanan bu uzlaşmadan sonra ABD Dışişleri, 16 Nisan 2010 günü, sır gibi saklanan hediyeleri açıklamak zorunda kaldı. Buna göre, Obama, Gül’e 2 bin dolar değerinde özel baskı el yapımı cam biblo (Special Edition of Hand- Blown Bonfire Basket Set with Plexiglass Case) hediye ederken; Erdoğan’a da 1880 dolar değerinde Çeşmi- Bülbül olarak bilinen cam kase (The Constitution Chest) sundu.

Erdoğan Obama’ya kıymetli iki kalem (Pewter Penlink Set with two pens), Gül de Paşabahçeden el yapımı ‘Gece mavisi’ isimli bir vazo bir vazo hediye etti. Hayrünissa Gül de Obama’ya ‘Lale ve hançer’ motifli, fildişi ve pırlanta süslemeli kol düğmeleri hediye etti.