BirGün: Internet sansürünün profili ortaya çıktı
13:19 11 Haziran 2009
BTK’nin ‘2008 Faaliyet Raporu’na göre, 11 Mayıs 2009 itibariyle toplam 2 bin 601 internet sitesine erişim engellendi. Bunlardan 2 bin 99’u cinsellikle ilgili suçlara ilişkin gerekçelerle kapatıldı
KAHRAMAN YAPICI ANKARA
İnternet sitelerinin kapatılması için yapılan ihbarların yüzde 81.4’ünün cinsellikle ilgili suçlara ilişkin olduğu ve erişimi durdurulan 2 bin 601 siteden 2 bin 99’unun da bu suçlara ilişkin gerekçelerle kapatıldığı ortaya çıktı. Erişimi durdurulan sitelerin yalnızca 475’ine ilişkin mahkeme kararı bulunması dikkat çekerken, kapatılan sitelerden yalnızca 64’ü itiraz sonucu yeniden açıldı.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), tüm site yerine ilgili sayfaya erişimin engellenmesine yönelik araştırma çalışmaları yürüttüğünü ve benzer bir altyapıyı kuran ülkelerde inceleme yapıldığını da açıkladı. BTK’nin 9 Haziran 2009’da yayımlanan 2008 Faaliyet Raporu’nda internet sitelerine erişim engellenirken, ilgili alan adına ait tüm sayfalara erişimin engellenmesinin çeşitli sakıncaları bulunduğu belirtilerek, şöyle denildi:
‘Erişimi bu yöntemle engellenen bir sitede ilgili URL sayfası yerine tüm içeriğe erişim ortadan kalkmaktadır. Bu durum ise orantılılık (ölçülülük) ilkesi ile örtüşmemekte ve erişim engellemelerinin teknik altyapısı konusunda bilgisi olmayan insanlar tarafından sansür suçlamasına sebebiyet vermektedir. İlgililerce Kuruma yapılan çeşitli başvurularda da alan adından erişimin engellenmesi yerine URL bazında erişim engellemesine yönelik talepler bulunmaktadır. Bu hususlarda gerekli olan altyapı araştırmaları halen devam etmekte ve dünyada bu altyapıyı kurmuş olan ülkelerin incelenmesi yapılmaktadır.’
Söz konusu uygulamanın hayata geçirilmesi ile milyonlarca video yayımlayan sitelerin yalnızca ilgili bölümüne erişim engellenmiş olacak. Sitenin geri kalan bölümleri Türkiye’den de ziyaret edilebilecek.
İNTERNETE İHBAR YAĞMURU
BTK bünyesinde faaliyetlerini sürdüren Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na ‘sakıncalı’ olduğu iddiasıyla siteler için yapılan ihbar sayısı 11 Mayıs 2009 tarihi itibari ile 81 bine ulaştı. Kurumun yetki alanına giren fuhuş, sağlık için tehlikeli madde temini, uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma, intihara yönlendirme, bahis/kumar, Atatürk’e hakaret, kumar oynanması için yer ve imkan sağlama, çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik gibi suçları işlediği iddia edilen siteler için yapılan ihbarların 31 binin mükerrer olduğu ve 34 binin kurumun yetkisinin dışındaki konulara ilişkin olduğu bildirildi. Kurumun yetki alanına giren konularda 21 bin farklı adresin ihbar edildiği belirtildi.
Kuruma ulaşan ihbarların en önemli kısmının yüzde 61.2 ile müstehcenlik ile ilgili iken, ihbarların yüzde 14.1’ini ise çocukların cinsel istismarı, yüzde 8.3’ünü ise fuhuş ile ilgili konular oluşturuyor. Böylece ihbarların yüzde 81.4’ü cinsellikle ilgili konulardan oluşuyor. İhbarların yüzde 0.5’i bahis, yüzde 2.8’i kumar, yüzde 0.4’ü sağlık için tehlikeli madde temini, yüzde 0.5’i uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımını, yüzde 1.5’i intihara yönlendirme ile ilgili konuları kapsıyor. İhbarların yüzde 8.6’sı ise Atatürk’e hakaret konusunda yapıldı.
Mahkeme kararı sayısı sınırlı
İHBARLARI değerlendiren ve kendisine ulaşan mahkeme kararlarını uygulayan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, 11 Mayıs 2009 tarihi itibari ile toplam 2 bin 601 siteye erişilebilmesini engelledi. Erişime kapatılan sitelerin yalnızca 475’i için mahkeme kararı bulunuyor. Geriye kalan 2 bin 126 sitenin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın yetkileri çerçevesinde re’sen kapatıldığı bildirildi.
YASAK GEREKÇELERİ
Erişimi engellenen sitelerin büyük kısmı için kapatma gerekçesi olarak ‘çocukların cinsel istismarı’ gösterildi. Toplam 2.601 siteden 1107’si bu gerekçe ile kapatılırken, bu sitelerin yalnızca 54’ü için mahkeme kararı bulunuyor. En çok ihbar alan konulardan biri olan ‘müstehcenlik’ iddiası ile 967 internet sitesine erişim engellendi. Bu sitelerden yalnızca 121’i için mahkeme kararı alındı. ‘Fuhuş’ gerekçesi ile kapatılan sitelerin sayısı 25’te kalırken, cinselliğe ilişkin iddialar nedeniyle kapatılan site sayısı 2 bin 99 olarak belirlendi. İhbarların yüzde 8.6’sını oluşturmasına rağmen, Atatürk aleyhine işlenen suçlar kapsamında yalnızca 56 sitenin erişimi engellendi. Genel tablonun aksine, ‘Atatürk aleyhine işlenen suçlar’ nedeniyle erişimi engellenen sitelerin ikisi hariç, tüm engelllemeler mahkeme kararlarına dayanıyor.
Yeniden açılan site sayısı 64
TELEKOMÜNİKASYON İletişim Başkanlığı’nın, yetkilerine dayanarak mahkeme kararı olmaksızın re’sen kapattığı internet sitelerinin yetkilileri, yargıya başvurarak, sitelerinin yeniden erişime açılması için itirazda bulunabiliyor. Bugüne dek erişime kapatılan 2 bin 601 siteden yalnızca 64’ü için engellemenin kaldırılması işlemi yapıldığı bildirildi. Erişimi engellen sitelerin önemli bir kısmın yurtdışından yayın yapan siteler olabileceğini belirten uzmanlar, çoğunlukla site yetkililerin Türkiye’deki erişim engelini fark etmedikleri için itirazda bulunmayabileceklerine dikkat çekiyorlar. Öte yandan sitelerinde uygun olmayan içerik bulunduğunun bildirildiği 37 internet sitesi ise söz konusu içeriği kendiliğinden kaldırdı.